Το ROAR (roarmag.org), «ηλεκτρονικό περιοδικό ριζοσπαστικής φαντασίας», στα πάνω από πέντε χρόνια της ύπαρξής του, αποτελεί σημείο αναφοράς για τα κινήματα, την Αριστερά, τις αντιστάσεις και τον συντονισμό τους σε όλο τον πλανήτη, για τη γόνιμη σύγκλιση επαναστατικής θεωρίας και πράξης. Πριν λίγο καιρό το ROAR κυκλοφόρησε το πρώτο του έντυπο τεύχος, με θέμα «Revive la Commune!» (είχε προηγηθεί το «τεύχος 0», με θέμα «Building Power». Με αφετηρία την έκδοση, τα «Ενθέματα» μίλησαν με τον ιδρυτή και εκδότη του ROAR, Jerome Roos.

Στρ. Μπουρνάζος

(...)

* Το 2015 έζησες πολλούς μήνες στην Αθήνα, και έχεις μια πολύ καλή γνώση της κατάστασης στην Αθήνα. Θα ήθελα ένα σχόλιο σου για τον ΣΥΡΙΖΑ και τη κυβέρνηση: πώς αποτιμάς την πολιτική τους, και την τρέχουσα κατάσταση.

Προφανώς η κατάσταση είναι πολύ ανησυχητική, αλλά πρέπει να πούμε ότι τα σημάδια ήταν ορατά πολύ καιρό πριν. Από τότε που ο ΣΥΡΙΖΑ εγκατέλειψε τη δέσμευση του για μονομερή αναστολή πληρωμών και αναγκαστική αναδιάρθρωση του χρέους, μετά τις εκλογές του 2012, το εκλογικό του πρόγραμμα βασίστηκε σε μια ασυμβίβαστη αντίφαση μεταξύ τερματισμού της λιτότητας και αποπληρωμής του χρέους/παραμονής στην Ευρωζώνη. Αργά ή γρήγορα, αυτή η αντίφαση ήταν βέβαιο ότι θα κατέληγε σε κάποιο είδος ρήξης: είτε ρήξη με τη συνέχιση της εξυπηρέτησης του χρέους και της ιδιότητας του μέλους της νομισματικής ένωσης, είτε ρήξη με τις βασικές αρχές της σοσιαλδημοκρατίας, στις οποίες στηρίχτηκε η εκστρατεία του ΣΥΡΙΖΑ στην πορεία προς τις εκλογές.

Ήδη τον Φεβρουάριο του 2015, από τη στιγμή της πρώτης ενδιάμεσης συμφωνίας (στην πραγματικότητα, πολύ πριν από αυτή) είχε γίνει σαφές ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα έπρεπε να επιλέξει μεταξύ Σκύλλας και Χάρυβδης: ήταν προφανές ότι το Eurogroup είχε σκοπό να πνίξει την Ελλάδα για να λειτουργήσει ως παράδειγμα για την υπόλοιπη Ευρώπη, πράγμα το οποίο άφηνε στην κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ μόνο κακές επιλογές, το αποτέλεσμα των οποίων θα ήταν εξαιρετικά επώδυνο με τον έναν ή τον άλλο τρόπο. Η επιλογή ήταν ουσιαστικά μεταξύ ενός πολύ δυνατού χτυπήματος για σύντομο χρονικό διάστημα, με άγνωστες κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις και μια αξιοπρεπή ευκαιρία (αλλά χωρίς πραγματικές εγγυήσεις) για μια σταδιακή ανάκαμψη μεσοπρόθεσμα, και της διατήρησης επ' αόριστον της δυστυχίας με την μορφή μιας ευρωπαϊκής αποικίας χρέους που θυμίζει 19ο αιώνα.

Η πιο καταστροφική πτυχή της όλης κατάστασης ήταν ότι ο Τσίπρας και ο στενός του κύκλος προσπάθησαν να κρατήσουν τα προσχήματα για πολύ καιρό και να υποκριθούν ότι υπήρχε κάποιος τρόπος για να αποφευχθεί αυτό το σταυροδρόμι. Ότι θα μπορούσαν ταυτόχρονα να σώσουν την Ελλάδα από την λιτότητα και να παραμείνουν στο ευρώ. Με την τήρηση αυτής της αντιφατικής στάσης μέχρι το τέλος, και υπονομεύοντας τελικά τη δέσμευση με την οποία κατέκτησε την εξουσία (τον τερματισμό της λιτότητας), υπέρ μιας κοντόφθαλμης επιθυμίας παραμονής στην εξουσία, ο Α. Τσίπρας και ο στενός του κύκλος δικαίωσε απολύτως τον νεοφιλελευθερισμό στην ελληνική κοινωνία: στον βαθμό που ο πρωθυπουργός συνεχίζει να υποστηρίζει ότι δεν είχε άλλη επιλογή, επιβεβαιώνει τη θατσερική ρήση «There is No Alternative». Και με αυτό, μονομιάς, καταστρέφει όλους τους λόγους για πολιτική αντίσταση.

Για μένα, και για πολλούς από τους Έλληνες φίλους μου, η μεγαλύτερη τραγωδία είναι πως η άνοδος και η πτώση της πρώτης κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ οδήγησε σε αποστράτευση των κινημάτων --μέσα από έναν συνδυασμό προσδοκίας, εγκλωβισμού και παραίτησης--, αφήνοντας την κοινωνία χωρίς μια αποτελεσματική αντιεξουσία στο επιβαλλόμενο και επικυρωμένο από την Αριστερά νεοφιλελεύθερο καθεστώς λιτότητας της τρόικας και στη φρικτή συμφωνία της Ε.Ε. με την Τουρκία. Φυσικά, τα κινήματα, οι κινητοποιήσεις των εργαζομένων και των αγροτών, οι δομές αλληλεγγύης, όλα παραμένουν, και είναι πιθανό ότι η αντίσταση τελικά θα ανακάμψει, αλλά προς το παρόν φαίνεται ότι η ήττα του περασμένου καλοκαιριού έχει απορροφήσει πολλή ενέργεια από τον αγώνα. Και το προφανές ερώτημα, τώρα, είναι πώς αυτή θα αναπληρωθεί η χαμένη ενέργεια.

Όπως πάντα, το 2015, η πραγματική ελπίδα γεννήθηκε από τα κάτω: από την απίστευτη κινητοποίηση γύρω από το δημοψήφισμα και την λεγόμενη προσφυγική κρίση. Εκεί, σε εκείνο το καταπληκτικό ξέσπασμα αμφισβήτησης και αλληλεγγύης, είδαμε έναν πυρήνα της κοινωνικής δύναμης που τελικά θα γκρεμίσει τον ΣΥΡΙΖΑ, όπως ακριβώς γκρέμισε το ΠΑΣΟΚ και τη Νέα Δημοκρατία νωρίτερα. Εδώ είναι που εδρεύει η συλλογική δύναμη και αυτό είναι που η δημοκρατική αντίσταση θα πρέπει να αξιοποιήσει.

* Πώς αποτιμάς τη συμφωνία της ντροπής μεταξύ Ε.Ε. και Τουρκίας και το ξεκίνημα των «επιστροφών» την προηγούμενη εβδομάδα;

Η στάση της Ευρώπης προς τους πρόσφυγες ήταν ανέκαθεν ντροπιαστική και απάνθρωπη, αλλά από το περασμένο καλοκαίρι έχει λάβει μια τερατώδη μορφή: η συμφωνία με την Τουρκία αποτελεί πραγματικά την επιτομή αυτού του τερατουργήματος με πολλούς τρόπους. Καταρχάς, η συμφωνία είναι εντελώς τερατώδης σε σχέση με τις δεκάδες χιλιάδες πρόσφυγες. Ό,τι και να πουν οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι, η συντριπτική πλειοψηφία των διεθνών εμπειρογνωμόνων στο ζήτημα, συμφωνούν ότι η συμφωνία ανατρέπει ακόμα και τα πιο στοιχειώδη ανθρώπινα δικαιώματα σχετικά με το άσυλο, με στόχο να κατευνάσει τις ξενοφοβικές δυνάμεις στο εσωτερικό της Ευρώπης. Προοδευτικές ΜΚΟ όπως οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα είναι δικαιολογημένα οργισμένες και αρνούνται να βοηθήσουν την Ε.Ε. στην εφαρμογή της. Η ανθρώπινη δυστυχία που θα προκληθεί από αυτή τη συμφωνία θα είναι ανυπολόγιστη. Είναι πραγματικά αηδιαστικό.

Δεύτερον, η συμφωνία είναι τερατώδης σε σχέση με την Ελλάδα, καθώς μετατοπίζει και πάλι το βάρος της προσαρμογής αυτής της «κρίσης» σε μια χώρα η οποία είναι η λιγότερο υπεύθυνη γι' αυτή και είναι λιγότερο σε θέση να την αντιμετωπίσει. Η συμφωνία μετατρέπει ταυτόχρονα τα ελληνικά νησιά σε εξωτερικά οχυρά της Ευρώπης-φρούριο, με τα γαλλικά ΜΑΤ λ.χ., να φτάνουν στη Λέσβο για να πραγματοποιηθούν οι απελάσεις και μετατρέπει την Ελλάδα συνολικά σε ένα τεράστιο στρατόπεδο συγκέντρωσης για τους πρόσφυγες και τους παράτυπους μετανάστες. Πραγματικά δεν υπάρχει άλλος τρόπος να το περιγράψω. Υπό το πρίσμα αυτό, είναι πραγματικά εκπληκτικό να βλέπουμε την αντίδραση των απλών Ελλήνων, οι οποίοι βρίσκονται στην πρώτη γραμμή των δύο καταστροφικών κρίσεων και οι οποίοι είναι τώρα οι μόνοι οι οποίοι δείχνουν πραγματικά ανθρωπιά.

Τρίτον, η συμφωνία είναι απόλυτη ντροπή σε σχέση με την Τουρκία, καθώς κατά βάση αναθέτει τον έλεγχο των ευρωπαϊκών συνόρων σε έναν επίδοξο τύραννο, τον πρόεδρο της Τουρκίας Ερντογάν, οι συνοριοφύλακες του οποίου είναι γνωστό ότι έχουν πυροβολήσει Σύρους πρόσφυγες, ενώ οι αστυνομικοί και στρατιώτες του έχουν εμπλακεί σε έναν βάναυσο πόλεμο με τους Κούρδους και η Ακτοφυλακή του έχει προσπαθήσει να πνίξει ανθρώπους που έρχονταν προς την Ελλάδα. Όταν ήμουν το περασμένο καλοκαίρι στη Λέσβο γίναμε μάρτυρες τις παρενόχλησης από την τουρκική Ακτοφυλακή ενός σκάφους γεμάτου Σύρους πρόσφυγες: έβγαλαν όπλα εναντίον των ανθρώπων που βρίσκονταν στο σκάφος και κάποια στιγμή προσπάθησαν να το βουλιάξουν πετώντας ένα καμάκι. Όταν μια γυναίκα έδειξε το παιδί της για να καταλάβει η Ακτοφυλακή ότι υπήρχε μωρό στο σκάφος, της έκαναν νοήματα ότι θα το σφάξουν. Σ' αυτούς τους ανθρώπους ανατίθεται σήμερα από την Ε.Ε. η φύλαξη των εξωτερικών της συνόρων. Είναι βάρβαρο.

* Μια τελευταία ερώτηση: Ποια είναι, κατά τη γνώμη σας, τα βασικά ζητήματα/καθήκοντα/ερωτήματα που αντιμετωπίζουν τα ευρωπαϊκά κινήματα τη στιγμή που μιλάμε;

Κατά την άποψή μου, η κύρια πρόκληση που θα αντιμετωπίσουν τα ευρωπαϊκά κινήματα τα επόμενα χρόνια θα είναι το να αφήσουν στην άκρη κάθε ρομαντική προσκόλληση στους παντελώς αντι-δημοκρατικούς θεσμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης και να βρουν νέους γόνιμους τρόπους για να μετατρέψουν την τεράστια δημιουργική και χειραφετημένη δυναμική τους σε μονιμότερες μορφές οργάνωσης, έτσι ώστε η κοινωνία να αρχίσει να δομεί τον εαυτό της --από κάτω προς τα πάνω-- ως γνήσια αντιεξουσία στην κυριαρχία του χρήματος και ως ένα δημοκρατικό προπύργιο ενάντια στο κατρακύλισμα της Ευρώπης στη βαρβαρότητα. Αυτό εννοούμε όταν μιλάμε γιαοικοδόμηση εξουσίας και αναβίωση του συλλογικού φαντασιακού στην εποχή μας. Σ' αυτό ελπίζω να τεθούν επικεφαλής τα κινήματα, τα επόμενα χρόνια και δεκαετίες. Είτε θα γίνει αυτό, είτε θα αυξηθεί η αντιδραστική βαρβαρότητα που μας περιβάλλει σήμερα.

μετάφραση: Γιάννης Χατζηδημητράκης

*Τη συνέντευξη πήρε ο Στρατής Μπουρνάζος