Εξεπλάγησαν πολλοί με την εικόνα που παρουσίασε η Κεντρική Επιτροπή του ΣΥΡΙΖΑ. Μικρή συμμετοχή, λίγες τοποθετήσεις, άδεια καθίσματα εντός αιθούσης, συνωστισμός στα πηγαδάκια εκτός αιθούσης, μαζική αποχώρηση μετά την ομιλία Τσίπρα.

Συγκρίνοντας αυτή την κατάσταση με το πρόσφατο παρελθόν, όταν ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν στην αντιπολίτευση ή όταν η πρώτη κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ αντιμετώπιζε την ολομέτωπη επίθεση των δανειστών, εύκολα καταλήγεις στο συμπέρασμα ότι τα πράγματα έχουν αλλάξει ριζικά. Προς το χειρότερο.

Ηταν αναμενόμενο; Μάλλον. Υπάρχει προηγούμενο; Φυσικά. Το ΠΑΣΟΚ. Την ένδοξη εποχή του ΠΑΣΟΚ (εννοώ τα πρώτα χρόνια μετά την εκλογική νίκη το 1981) ήταν διάχυτη στους κόλπους του η αγωνία για τη σχέση κόμματος-κυβέρνησης.

Οι πάντες έλεγαν ότι πρέπει το κόμμα να κρατήσει τη συνοχή του, να στηρίζει μεν την κυβέρνηση, ταυτοχρόνως όμως οφείλει να λειτουργεί ως θεματοφύλακας των αρχών, των αξιών και της ιδεολογίας της παράταξης, να μεταφέρει στην κυβέρνηση τους προβληματισμούς της βάσης και τις ανησυχίες της κοινωνίας και όταν απαιτείται να προειδοποιεί, να ασκεί κριτική, ακόμη και να διαφωνεί με τις επιλογές της κυβέρνησης.

Ο Αν. Παπανδρέου μάλιστα είχε επινοήσει το σχήμα «η κυβέρνηση είναι για το εφικτό, το κόμμα για το επιθυμητό». Για μερικά χρόνια το κόμμα ΠΑΣΟΚ άντεξε. Τα κορυφαία στελέχη του δεν εγκατέλειψαν τις κομματικές θέσεις, υπήρχε η περίφημη τρόικα (Λαλιώτης, Γεννηματάς, Τσοχατζόπουλος), το Εκτελεστικό Γραφείο ήταν ισχυρός θεσμός, αφού συμμετείχαν σχεδόν όλοι οι πρωτοκλασάτοι παράγοντές του και η Κεντρική Επιτροπή συνεδρίαζε τακτικά.

Με την πάροδο του χρόνου οι ιδεολογικές συζητήσεις ατόνησαν γιατί θεωρήθηκαν περιττή πολυτέλεια, οι μηχανισμοί ελέγχου αδρανοποιήθηκαν (εκτός από το πειθαρχικό που διέγραφε όσους τολμούσαν να φέρουν αντιρρήσεις), ο επικεφαλής του δεν πήγαινε στις συνεδριάσεις του Ε.Γ. και επικοινωνούσε με τα όργανα του κόμματος μέσω αντιπροσώπων, η Κεντρική Επιτροπή συνερχόταν αραιά και πού, κυρίως για να αποθεώνει τον αρχηγό, ενώ τα στελέχη όλων των κατηγοριών εγκαταστάθηκαν στο Δημόσιο.

Ο κυβερνητισμός νίκησε κατά κράτος. Το κόμμα μετεξελίχθηκε σ’ ένα γραφειοκρατικό μόρφωμα με βασική αποστολή την εξυπηρέτηση των μελών και των ψηφοφόρων.

Ως προς τα άλλα καθήκοντά του έπεσε σε λήθαργο. Ξυπνούσε μόνο στις προεκλογικές περιόδους και την παραμονή συνεδρίων για να στηρίζει τις προσωπικές στρατηγικές των κορυφαίων στελεχών.

Το ίδιο φαινόμενο (στην αρχή του) βλέπουμε και σήμερα στον ΣΥΡΙΖΑ κι ας το ξορκίζουν ο Τσίπρας και η ηγετική ομάδα. Καραδοκούν δύο ερωτήματα: «Θα ακολουθήσει την ίδια πορεία εκφυλισμού; Μπορεί να γίνει διαφορετικά;». Δεν γνωρίζω την απάντηση. Πάντως τα συμπτώματα είναι έντονα και ανησυχητικά.