Από την πρώτη στην τρίτη εθνική...

"Η πρόταση των θεσμών περιλαμβάνει: μέτρα που οδηγούν στην περαιτέρω απορρύθμιση της αγοράς εργασίας, περικοπές συντάξεων, νέες μειώσεις στους μισθούς του δημοσίου τομέα καθώς και αύξηση του ΦΠΑ στα τρόφιμα, την εστίαση και τον τουρισμό, με ταυτόχρονη κατάργηση των ελαφρύνσεων στη νησιωτική Ελλάδα.

Οι προτάσεις αυτές που παραβιάζουν ευθέως το ευρωπαϊκό κοινωνικό κεκτημένο και τα θεμελιώδη δικαιώματα: στην εργασία, την ισότητα και την αξιοπρέπεια, αποδεικνύουν ότι στόχος κάποιων εκ των εταίρων και των θεσμών, δεν είναι μια βιώσιμη και επωφελής συμφωνία για όλα τα μέρη, αλλά η ταπείνωση ολόκληρου του ελληνικού λαού.

Οι προτάσεις αυτές αναδεικνύουν κυρίως την εμμονή του ΔΝΤ στη σκληρή και τιμωρητική λιτότητα και κάνουν πιο επίκαιρη από ποτέ την ανάγκη οι ηγετικές ευρωπαϊκές δυνάμεις να αρθούν στο ύψος των περιστάσεων και να πάρουν πρωτοβουλίες που θα δίνουν επιτέλους οριστικό τέλος στην ελληνική κρίση δημόσιου χρέους, μια κρίση που αγγίζει και άλλες ευρωπαϊκές χώρες απειλώντας το ίδιο το μέλλον της ευρωπαϊκής ενοποίησης."       Από το διάγγελμα του πρωθυπουργού Αλ.Τσίπρα στις 27/6/2015.

Αυτά -τα πολύ σωστά- έλεγε, ανάμεσα σε πολλά άλλα, στο όχι και τόσο μακρινό 2015 ο πρωθυπουργός μας. Στο χρονικό διάστημα που μεσολάβησε υπέστη μια δομικού τύπου μεταμόρφωση -όχι μόνο αυτός-, έτσι ώστε να φτάσει να ισχυρίζεται και να καμαρώνει για τα απίστευτα πράγματα που μια -υποτίθεται- αριστερή κυβέρνηση συνομολόγησε και έκτοτε εφαρμόζει. Για όσα θα διαβάσετε παρακάτω, αφορμή ήταν η συνέντευξη που έδωσε την περασμένη βδομάδα ο Αλ. Τσίπρας στον ΑΝΤ1 και στον Ν. Χατζηνικολάου, το κλείσιμο -κατά πάσα πιθανότητα της 2ης αξιολόγησης με τα συγκεκριμένα συμπεφωνηθέντα και η ομιλία-μασάζ στην κοινοβουλευτική ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ αυτή την εβδομάδα. Όποιος ενδιαφέρεται να ξαναθυμηθεί τη συνέντευξη, μπορεί να ανατρέξει εδώ: www.youtube.com/watch?v=YUzGgCIry8E. Άφησα επί τούτου να περάσουν λίγες ημέρες, ώστε να τα σχολιάσω νηφάλια και δίκαια. Γιατί πραγματικά χρειάζεται ψυχραιμία για να καταλήξεις σε μερικά λογικά συμπεράσματα. Βέβαια οδυνηρά, αφού μέσα σε όλα αυτά βρίσκεσαι κι εσύ με τα όνειρά σου, τα θέλω σου, τις μύχιες ελπίδες σου.  Κρίνεις και κρίνεσαι συγχρόνως. Αναμετριέσαι με τις ψευδαισθήσεις και τις φρούδες ελπίδες, όχι μόνο των άλλων αλλά και με τις δικές σου, στο λεπτό σημείο που μπλέκονται ακατάλυτα η συλλογική λειτουργία με την ατομική. 

Διαβάζεις τα ωραία και καλά που είπε εκείνη τη νύχτα Παρασκευής προς Σάββατο, τον Ιούνιο του '15, και αναρωτιέσαι σήμερα τι από όλα αυτά που ξόρκιζε ο Αλέξης τότε, τι δεν νομοθετήθηκε; Τον Γενάρη του '15 εκλέχτηκε για να εφαρμόσει ένα πρόγραμμα κοινωνικής σωτηρίας, το περίφημο πρόγραμμα της Θεσ/νίκης. Δεν εφάρμοσε σχεδόν τίποτα από τα υπεσχημένα και το χειρότερο απ' όλα αντέστρεψε και ακύρωσε τη λαϊκή ετυμηγορία μιας κορυφαίας διαδικασίας στα πλαίσια της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας, που είναι το δημοψήφισμα. Μήπως το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος έγινε νόμος του κράτους;Ασφαλώς όχι. Μήπως τουλάχιστον έφερε ένα "ηπιότερο" μνημόνιο; Ούτε κατά διάνοια! Το 3ο και "αριστερό" επονομαζόμενο μνημόνιο, όπως ξέρουμε τώρα πάρα πολύ καλά, είναι εξίσου φαρμακερό και αντιαναπτυξιακό με τα δύο προηγούμενα. 

Αλλά ας απομακρυνθούμε από την τραυματική εμπειρία του δημοψηφίσματος και ας προσγειωθούμε στο σήμερα, ενάμιση χρόνο μετά την επανεκλογή της κυβέρνησης με την υπόσχεση ότι θα διαχειριστεί το 3ο μνημόνιο με μεγαλύτερη κοινωνική ευαισθησία και ταξική μεροληπτικότητα. Ως τώρα ελάχιστα έχουμε δει που να δικαιολογούν τις επαγγελίες του "παράλληλου προγράμματος" του ΣΥΡΙΖΑ ότι θα χαρακτηρίζονταν από τα δύο προαναφερθέντα γνωρίσματα. Ένα έκτακτο βοήθημα τα Χριστούγεννα που μας πέρασαν, βοήθημα και κάρτα αλληλεγγύης για λίγες εκατοντάδες χιλιάδες, και η επέκταση της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης σε ανέργους και ανασφάλιστους. Αυτά είναι τα θετικά. Υπάρχουν όμως και τα αρνητικά που δυστυχώς είναι περισσότερα, έχουν επίπτωση σε όλους -ισχυρούς και αδύναμους αντάμα- και νομοτελειακά εξασθενούν με σταθερό ρυθμό εκείνους που "αντέχουν" ακόμα. Μια σταδιακή φτωχοποίηση, μια οικονομική εξίσωση προς τα κάτω. Δηλαδή σε κάποιους δίνει τον αναπνευστήρα ώστε στοιχειωδώς να κρατούν το κεφάλι πάνω από τη στάθμη του νερού, τόσο όσο να μην πνίγονται, και ταυτόχρονα σπρώχνει σταθερά προς τα κάτω το κεφάλι κάποιων άλλων.

Αυτή είναι πραγματικότητα πέρα από επικοινωνιακά φτιασίδια για τη συντριπτική πλειονότητα των συμπολιτών μας, οι οποίοι ανήκουν σε μία από τις δύο κατηγορίες. Στενοχωρήθηκα και συγχρόνως εκνευρίστηκα, λοιπόν, όταν άκουσα τον Αλ. Τσίπρα στην αρχή της συνέντευξης να καμαρώνει για το πλεόνασμα του 2016 (4,19% του ΑΕΠ, κάπου 6,9 δισ. ευρώ), λέγοντας χαρακτηριστικά ότι είναι 42 φορές μεγαλύτερο του προβλεπομένου από το ΔΝΤ και ότι πρέπει να κάνουμε τον σταυρό μας γιατί αλλιώς θα μας ζητούσαν 42 φορές περισσότερα μέτρα. Πέραν του ολοφάνερου παραλογισμού αυτού του ισχυρισμού -κάτι άλλο ήθελε να πει-, ας δούμε πώς φτάσαμε σε αυτό το όντως εντυπωσιακό πλεόνασμα. Υπενθυμίζω λοιπόν ότι ο ΦΠΑ για πολλά καταναλωτικά είδη από 13%, πήγε στο 23-24%. Υπενθυμίζω ότι οι εισφορές για την υγειονομική περίθαλψη αυξήθηκαν για όλους. Επίσης αυξήθηκε για σχεδόν όλους η προκαταβολή φόρου. Υπενθυμίζω την κατάργηση του ΕΚΑΣ, τις σημαντικές περικοπές στις επικουρικές συντάξεις και τις συντάξεις χηρείας, αλλά και την αύξηση της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης. Επίσης συμμετοχή στα 6,9 δισ. ευρώ έχουν αναμφισβήτητα οι διάφορες πωλήσεις κρατικής περιουσίας, όπως ποσοστού του ΟΛΠ, του Αστέρα Βουλιαγμένης, της Κασσιώπης στην Κέρκυρα κ.ά. 

Αν αυτό το πρωτογενές πλεόνασμα προερχόταν από πραγματική οικονομική δραστηριότητα των διαφόρων τομέων της οικονομίας, από εξαγωγές, τότε ναι, θα συνέτρεχε λόγος υπερηφάνειας και αισιοδοξίας. Όμως η κυβέρνηση καυχιέται γιατί το εξασφάλισε από φορομπηχτική πολιτική, από ξεπούλημα δημόσιας περουσίας, και άλλες περικοπές που φτωχοποιούν περαιτέρω τον ελληνικό λαό. Λογικό; Φυσικά όχι. Πράγματι όμως, στον παραλογισμό να χρησιμοποιεί αυτό το πλεόνασμα σαν επιχείρημα για το κλείσιμο της 2ης αξιολόγησης, στη συμφωνία για την αναδιάρθρωση του χρέους και στην επίτευξη χαμηλότερων πρωτογενών πλεονασμάτων για λιγότερα χρόνια μετά το 2018. Δηλαδή η κυβέρνηση αισθάνεται δικαιωμένη γι' αυτά που εφαρμόζει και διαλαλεί ότι βαδίζει στον δρόμο της οικονομικής αρετής. Παραδέχεται ότι υπάρχουν δυσκολίες (για εμάς τους άλλους), αλλά έχει πλάνο, πιστεύει σε όσα κάνει και διαπραγματεύεται, ενώ διακηρύσσει με στεντόρεια φωνή ότι τώρα που, από αντιμνημονιακοί, είδαν το φως το ανέσπερον και έγιναν αναγεννημένοι μνημονιακοί θα βγούμε από τα μνημόνια, θα σπάσουμε τα δεσμά της επιτροπείας και θα μπούμε πλησίστιοι στη δίκαιη ανάπτυξη... 

Πριν από τρία χρόνια για ένα άλλο πλεόνασμα, μιας άλλης κυβέρνησης, ο καλός μας πρωθυπουργός έλεγε: "Το πλεόνασμά τους είναι σεσημασμένο για τους Έλληνες. Σ’ αυτό κρύβονται όλες οι αμαρτίες, όλες οι πληγές, όλη η σήψη, όλη η απάτη της σημερινής πολιτικής. Σ’ αυτό κρύβεται το δράμα εκατομμυρίων ανθρώπων, η καταστροφή νοικοκυριών και επιχειρήσεων, οι λιποθυμίες παιδιών από ασιτία, τα εκατομμύρια των ανέργων, η ζωή εν τάφω στα νοσοκομεία, στα ψυχιατρεία και στα άσυλα ανιάτων, οι παγωμένες νύχτες και οι πεινασμένες μέρες χιλιάδων και χιλιάδων συνταξιούχων"  Α. Τσίπρας, 21/3/2014, για το πρωτογενές πλεόνασμα της κυβέρνησης Σαμαρά-Βενιζέλου.  

Τι άλλαξε από τότε, Αλέξη μου; Οι άνεργοι δεν υπερβαίνουν το ένα εκατομμύριο, δίχως να προσθέσουμε όσους δουλεύουν με ελαστικούς όρους απασχόλησης; Άνθρωποι δεν εξακολουθούν να σιτίζονται από σκουπιδοτενεκέδες; Μη δίνεις πολλή σημασία τι λέει επ' αυτού ο μέντοράς σου. Μήπως οι νέοι της πατρίδας μας δεν εξακολουθούν να μεταναστεύουν; Η πραγματικότητα που βιώνουν οι συμπολίτες σου, επί παραδείγματι στις δημόσιες υπηρεσίες ή στα νοσοκομεία, νομίζεις ότι έχει βελτιωθεί;  Άλλωστε η σημερινή πολιτική που εφαρμόζεις -εισαγόμενη κατά βάση, μην ξεχνιόμαστε- βασίζεται σε ανάλογα μνημόνια όπως τότε. Έτσι "ανεπαισθήτως", όπως λέει ο ποιητής, από την αποδοχή εκ μέρους σου της καταστρεπτικής φύσης των μνημονίων, πέρασες στην αποδοχή των μνημονίων σαν παράγοντες ανάπτυξης και προόδου. Δυστυχώς έχεις αποδεχτεί -έστω εκβιαζόμενος- τη βάρβαρη λιτότητα των μνημονίων, που διαχέουν τα βάρη της καπιταλιστικής κρίσης στην πλάτη των πολλών προς όφελος των λίγων. Έχεις αποδεχτεί τους οικονομικούς στόχους των μνημονίων, οι οποίοι, για να υλοποιηθούν, απαιτούν τους οικονομικούς πόρους που διατίθενται σε ένα σύγχρονο κράτος πρόνοιας. Μήπως σου θυμίζει κάτι αυτό; Τα μνημόνια συνήθως επιβάλλονται σαν μια ανώτερη αξία που οφείλει να αναγνωρίσει και να ενσωματώσει το Σύνταγμα της χώρας όπου εφαρμόζονται. Κάποτε εσύ και φυσικά κι όλοι εμείς θεωρούσαμε ότι τα μνημόνια είναι ένας αρνητικός παράγοντας ανάπτυξης και προόδου μιας χώρας και τουναντίον οδηγούν στη φτώχεια, σε λιγότερη δημοκρατία, στην αποανάπτυξη και στην εμφάνιση νοσηρών πολιτικοκοινωνικών φαινομένων. Πώς μπορεί τώρα να ισχυρίζεσαι ή ακόμη χειρότερο να πιστεύεις ότι εφαρμόζοντας το κακό θα αποκομίσεις το καλό; 

Να υποθέσω ότι όλα αυτά συμπεριλαμβάνονται στις ψευδαισθήσεις που είχες και επικαλέστηκες ξανά στη συνέντευξή σου στον Χατζηνικολάου; Ότι δηλαδή έτρεφες αριστερές εμμονές και φαντασιώσεις, όχι μόνο για τον συσχετισμό των δυνάμεων και τις ευρωπαϊκές αξίες και κεκτημένα αλλά και για τα ίδια τα μνημόνια; Εκτός αν τους δουλεύεις όλους, κάνεις τον καλό και υπάκουο μαθητή στις νέες θεωρίες και την κατάλληλη στιγμή, να, καλή ώρα τώρα που βγήκε ο φίλος μας ο Μακρόν, θα τους τη φορέσεις. Όμως δεν το πιστεύω... 

Πριν απόλίγες μέρες είδα το Εγώ ο Ντάνιελ Μπλέικ, την τελευταία ταινία του Κεν Λόουτς. Με δέος και στενοχώρια είδα ότι αυτό που περιγράφει η ταινία για την Αγγλία, δηλαδή την ανασφάλεια, την ανέχεια, το ξεχαρβάλωμα του κοινωνικού κράτους για τους πολίτες της, εμφανίζει πολλά κοινά σημεία με τη δική μας πραγματικότητα. Η ιστορία που περιγράφει δεν είναι ακραία, ούτε τόσο ιδιαίτερη. Αποτελεί κοινό τόπο για πάρα πολλούς, των οποίων ο αριθμός συνεχίζει να μεγαλώνει. Είναι μια ταινία, που αντίθετα με την τρέχουσα και επικρατούσα άποψη περί άσκησης της πολιτικής που εστιάζει σε διάφορα ποσοστά και δείκτες, αυτή εστιάζει στους πραγματικούς ανθρώπους και στα ακόμη πιο αληθινά βάσανά τους. Αν δεν έχεις δει την ταινία, προσπάθησε να βρεις λίγο χρόνο, το αξίζει!  Ίσως σε βοηθήσει να καταλάβεις ότι δεν υπάρχει κανένα επίδομα, όπως κι αν το ονοματίσεις, που μπορεί να ισοφαρίσει τη ζημιά που έχει γίνει στην κοινωνία. Και σε παρακαλώ, την επόμενη φορά που θα μοιράσεις "κοινωνικό μέρισμα", όπως άκουσα ότι υποσχέθηκες στην τελευταία σύνοδο της Κ.Ο. του ΣΥΡΙΖΑ, σκέψου και τον δύστυχο τον Τσακαλώτο. Την πρώτη φορά που μοίρασες το επίδομα, θυμάσαι οι "θεσμοί" τι χουνέρι του έκαναν; Τον υποχρέωσαν να γράψει και να υπογράψει δέσμευση ότι: "Τίποτα δεν πρόκειται να ξαναδοθεί χωρίς τη σύμφωνη γνώμη των θεσμών" και το εκπληκτικό "Τυχόν διανομή δημοσιονομικού πλεονάσματος θα έχει στόχο δομές αλληλεγγύης και αναπτυξιακή λογική κι όχι την πρόσκαιρη αύξηση της κατανάλωσης". Την επόμενη φορά θα τον κλείσουν σε κανένα δωματιάκι εκεί στο Γιούρογκρουπ, θα του βάλουν δίπλα αυτόν τον Ντομπρόφσκις με την εκφραστική φωνή να του διαβάζει αποσπάσματα από έργα του Φρίντμαν και ο ίδιος να γράφει τιμωρία χίλιες φορές το κείμενο που συνέταξε τον περασμένο Γενάρη.   

Δυστυχώς ο ΣΥΡΙΖΑ από παράγοντας ελπίδας και περηφάνιας για πολλούς Ευρωπαίους και όχι μόνο για τους Έλληνες έγινε ένα μέρος του προβλήματος που αντιμετωπίζει η ήπειρός μας. Το ακόμη χειρότερο είναι ότι διαψεύδοντας τις ελπίδες πολλών ανθρώπων τροφοδοτεί τα αισθήματα απαξίωσης της πολιτικής, μετέχει στην επικράτηση της ισοπεδωτικής λογικής ότι όλοι είναι ίδιοι, αφού άλλα λένε κι άλλα κάνουν, και τροφοδοτεί στο μέτρο που του αναλογεί την άνοδο φασιστικών εθνικιστικών ρατσιστικών δυνάμεων στο πολιτικό προσκήνιο. Πραγματικά σε σύντομο χρονικό διάστημα βρέθηκε από την πρώτη εθνική στην κατήφεια της τρίτης... Φυσικά δεν μιλώ για δημοσκοπική κατρακύλα.  Η κατρακύλα είναι αξιακή και με πονάει που το λέω αυτό. Μετείχα μαζί με άλλους σε αυτό το εγχείρημα, με πολλές ελπίδες και με μια αίσθηση ιστορικής -επιτέλους- δικαίωσης. Ειλικρινά δεν μπορώ να φανταστώ, πόσω μάλλον να διακρίνω, πώς μπορεί η Αριστερά να ξαναπιάσει το νήμα με την κοινωνία, πώς μπορεί -αν όχι να ηγηθεί- τουλάχιστον να συμπαραταχθεί με τα κινήματα που κάποια στιγμή -δεν είμαι σε θέση να προσδιορίσω πότε- νομοτελειακά θα αναπτυχθούν. Πάντως η πρωτοδεύτερη φορά Αριστερά έβαλε πολύ κόσμο από τον φούρνο στην κατάψυξη, μοίρασε μπόλικες ψευδαισθήσεις και βεβαίως θα έρθει και η στιγμή του ταμείου. Φυσικά όταν ο Κούλης θεωρείται μεταρρυθμιστής και αυτοδημιούργητος, η Φώφη ορκισμένη σοσιαλίστρια, ο Ζουράρις η ενσάρκωση του σύγχρονου διανοούμενου, ο Κουτσούμπας και η Κανέλλη συνεπείς κομμουνιστές, ο Πορτοσάλτε και ο Μπογδάνος υποδείγματα δημοσιογράφων, το σαρβάιβορ η επιτομή της διασκέδασης και ο Σώρρας σωτήρας για χιλιάδες συμπολιτών μας, αναρωτιέσαι: Πώς είναι δυνατόν η Αριστερά να διαφέρει ουσιωδώς από όλα αυτά; "Εικόνα σου είμαι, κοινωνία, και σου μοιάζω"*

Σας ασπάζομαι,

Πάνος Στ.

*  Στίχος από το ποίημα "Αμαρτωλό" της Γαλάτειας Καζαντζάκη.