Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης (3)

Στο χθεσινό μου -δεύτερο- σημείωμα με αφορμή τον εορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας Ποίησης έβαλα ως προμετωπίδα τρεις στίχους ενός Ιάπωνα ποιητή, του Kyoshi Takahama (1874-1959). Ο συγκεκριμένος ποιητής υπηρέτησε με αφοσίωση ένα ιδιαίτερο είδος ποίησης που αποκαλείται χαϊκού. Η ποιητική αυτή φόρμα συνήθως αποτελείται από τρεις στίχους που αντιστοιχούν σε περίπου 17 συλλαβές, οπότε δικαίως θεωρούνται ως τα συντομότερα-μικρότερα πονήματα της ποιητικής τέχνης. Παρά το ελάχιστο μέγεθος και την υποχρεωτική εκφραστική λιτότητα και αφαίρεση που τα χαρακτηρίζει, είναι ιδιαίτερα γοητευτικά και διεγείρουν ωραίες εικόνες στη φαντασία μας. Συνήθως ασχολούνται με την περιγραφή του φυσικού κόσμου και των εποχών του χρόνου. 

Παραθέτω μερικά παραδείγματα: "Μάθε για το πεύκο από το πεύκο, / για τη καλαμιά από τη καλαμιά" του Matsuo Basho (1644-1694). Άλλο ένα ποίημα του ιδίου: "Ακινησία / του τζίτζικα ο καημός / σκίζει το βράχο". Και δύο ωραία χαϊκού του Kobayashi Issa (1763-1828): "Μεσ' στο κλουβί του / πόσο ζηλεύει το πουλί / την πεταλούδα" και "Μέσα στο πλήθος / κρατούσε, το 'δα καθαρά / μια παπαρούνα". Τέλος, άλλα δύο, το ένα του Yosa Buson (1716-1784): "Κυλάει ο καιρός / ξεθωριάζουν πίσω μας / τα περασμένα" και το άλλο ξανά του Basho: "Άρρωστος βαριά / ταξιδεύω ακόμα / στα όνειρά μου". 

Όλα αυτά τα χαϊκού τα βρήκα στην ποιητική συλλογή με τίτλο "Το ραβδί του οδοιπόρου" από τις εκδόσεις ΑΙΩΡΑ.

 Του Yosa Buson

Κλείνοντας αυτό τον τριήμερο εορτασμό της στήλης για την τέχνη της ποίησης θα ήθελα να παραθέσω δύο χαρακτηριστικά δείγματα ερωτικής ποίησης. Επιτρέψτε μου αυτό τον επίλογο, επειδή άνοιξη μπαίνει, οι αισθήσεις ξυπνάνε από τη χειμωνιάτικη παγωνιά, η φύση, μαζί της κι εμείς, μπαίνουμε σε άλλους ρυθμούς, οι ίμεροι μας εξουσιάζουν και μας προτρέπουν σε διάφορα -άντε βάλτε λίγο τη φαντασία σας να δουλέψει- τελειώνω με αυτά:

Στους τοίχους ενός φρικτά επιπλωμένου δωματίου

Κρεμάω τις παλιές φωτογραφίες των κοριτσιών 

που αγάπησα

Με ραγισμένη την καρδιά κάθομαι

 - οι αγκώνες στο τραπέζι

Το πηγούνι στις παλάμες - και κοιτάζω

Το αγέρωχο βλέμμα της Έλλεν

Τα λεπτά χείλη της Τζέην

Τα χρυσά μαλλιά της Σούζαν.    

Του Γκρέγκορυ Κόρσο (1930-2001). Επιφανές μέλος της Beat γενιάς καλλιτεχνών (Γκίνσμπεργκ, Μπάροουζ, Φερλινγκέτι κ.λπ.). Το βρήκα στη συλλογή "Δύστηνος Έγκειμαι Πόθω", εκδ. Βακχικόν σε επιλογή-μετάφραση Γιώργου Μπλάνα.

Νταλκάς

Τον έρωτα σε λέξη μια πώς να τον καταφέρω,
πάντως πιο ταιριαστός μου φαίνεται ο σεβντάς,
όχι σεκλέτι ή ντέρτι. Αγρίως υποφέρω
μα στην αγάπη δεν χωράει «ταν ή επί τας».
Δεν είναι δίλημμα η αγάπη, είναι σπαραγμός,
κι όταν μιλιέται κι όταν άρρητα πονάει.
Δεν είναι λίμνη η αγάπη, είναι ποταμός,
κι αν καμωθείς το βράχο, σε σαρώνει όπως ξεσπάει.
Σεβντάς λοιπόν, λαχτάρα που αγριεύει,
και ρήματα σοφίζεται και μουσική
όταν με το κενό και την απόσταση παλεύει,
κι ας ξέρει πως αγιάτρευτη η πληγή.
Νταλκάς, σεβντάς, και ντέρτι και σεκλέτι
– α, γλώσσα ωραία, πλούσια η ελληνική.
Γλώσσα του έρωτα του κόσμου όλες οι γλώσσες
– κι όλες μαζί λαβαίνουν νόημα απ’ τη σιωπή.

Του δικού μας Παντελή Μπουκάλα, από τη ποιητική συλλογή του ΡΗΜΑΤΑ, εκδόσεις ΑΓΡΑ

Τέλος, αν είναι δυνατόν να υπάρχει κάτι τέτοιο στη ποίηση, ας κλείσω το φετεινό αφιέρωμα με ένα υπέροχα συμβολικό και πικρά χιουμοριστικό ποίημα του Γκρέγκρυ Κόρσο - ξανά. 

The Whole Mess … Almost / Ολόκληρο το χάος... σχεδόν

Έτρεξα έξι πατώματα μέχρι το μικρό επιπλωμένο δωμάτιό μου.
Άνοιξα το παράθυρο κι άρχισα να πετάω έξω αυτά τα πράγματα που είναι πιο σημαντικά στη ζωή.
Πρώτη η Αλήθεια, να στριγκλίζει σαν απεργοσπάστης :
«Μη! Θα πω απαίσια πράγματα για σένα!»
«Α ναι; Λοιπόν δεν έχω τίποτα να κρύψω … Έξω!»
Μετά ήταν η σειρά του Θεού, κλαψούριζε λαμπερός και έκπληκτος
«Δεν φταίω εγώ! Δεν είμαι εγώ η αιτία για όλα αυτά!»
«Έξω!»
Μετά η Αγάπη, να με δωροδοκεί με ερωτόλογα : «Δεν θα γνωρίσεις ποτέ την σεξουαλική ανικανότητα! Όλα τα κορίτσια στα εξώφυλλα της Vogue, όλα δικά σου!»
Έσπρωξα τον χοντρό της κώλο έξω ουρλιάζοντας : «Πάντα τέλειωνες μ’ ένα παράπονο!»
Σήκωσα πάνω την Πίστη, την Ελπίδα, την Ελεημοσύνη … κι οι τρεις κολλημένες μαζί : «Χωρίς εμάς σίγουρα θα πεθάνεις!»
«Με εσάς θα μουρλαθώ. Αντίο!»
Μετά η Ομορφιά … αχ η Ομορφιά, καθώς την οδηγούσα προς το παράθυρο της είπα : «Ήσουν ό,τι αγαπούσα περισσότερο στη ζωή αλλά είσαι φονιάς … η Ομορφιά σκοτώνει!»
Πραγματικά δεν είχα σκοπό να την ρίξω. Έτρεξα κάτω αμέσως φτάνοντας ακριβώς στην στιγμή για να την πιάσω «Με έσωσες!» κλαψούρισε. Την άφησα κάτω και είπα : «Δρόμο!»
Πήγα πίσω στον έκτο όροφο, πήγα για τα Λεφτά, αλλά δεν υπήρχαν καθόλου Λεφτά για να πετάξω.
Το μόνο πράγμα που είχε απομείνει στο δωμάτιο ήταν ο Θάνατος και κρυβόταν κάτω απ’ το νεροχύτη.
«Δεν είμαι αληθινός!» είπε κλαίγοντας. «Είμαι απλά μια φήμη που διαδίδεται απ’ τη ζωή …»
Γελώντας τον πέταξα έξω, μαζί το νεροχύτη κι όλα αυτά και ξαφνικά συνειδητοποίησα ότι το Χιούμορ ήταν το μόνο που είχε απομείνει.

Το μόνο που μπορούσα να κάνω με το Χιούμορ ήταν να πω : «Έξω απ’ το παράθυρο με το παράθυρο!».

Του χρόνου ξανά, φίλοι μου, ...ελπίζω.