Sic transit gloria mundi*

Ερέθισμα για να γράψω τις παρακάτω γραμμές ήταν η παρουσίαση μιας έρευνας της εταιρείας Prorata στο σαββατιάτικο φύλλο της Εφημερίδας των Συντακτών. Παραθέτω τα ποιοτικά στοιχεία των απαντήσεων σε ορισμένα ερωτήματα που νομίζω ότι δικαιολογούν τον τίτλο του κειμένου. Στην ερώτηση "Η κυβέρνηση Τσίπρα είναι μια Αριστερή κυβέρνηση;"  το 58% διαφωνεί ή μάλλον διαφωνεί, το 21% συμφωνεί ή μάλλον συμφωνεί και οι υπόλοιποι είτε δεν απαντούν είτε δεν έχουν άποψη. Στην ερώτηση "Η κυβέρνηση Τσίπρα είναι μια κυβέρνηση του συστήματος;" το 64% συμφωνεί ή μάλλον συμφωνεί, ενώ το 16% διαφωνεί απολύτως ή μάλλον διαφωνεί. Στην ερώτηση "Η κυβέρνηση Τσίπρα αντιστέκεται στις απαιτήσεις των Ευρωπαίων;" το 58% θεωρεί ότι δεν αντιστέκεται, ενώ το 22% πιστεύει ότι αντιστέκεται. Στην ερώτηση "Η κυβέρνηση εφαρμόζει αποτελεσματικά τις απαιτούμενες μεταρρυθμίσεις;" το 64% τοποθετείται αρνητικά, ενώ το 17% θετικά.

Σε μια έρευνα της ίδιας εταιρείας πριν από ένα χρόνο για τον ραδιοσταθμό "Στο Κόκκινο" το 68% θεωρούσε ότι οι πρώτες ενέργειες της νέας κυβέρνησης κινούνται προς τη σωστή κατεύθυνση, ενώ μόνο το 18% απάντησε αρνητικά. Μια μικρή λεπτομέρεια εδώ, το ποσοστό των ψηφοφόρων της Ν.Δ. που εκφράζονταν θετικά ήταν 49%, ενώ το 37% διαφωνούσε. Τα αντίστοιχα ποσοστά ανάμεσα στους ψηφοφόρους του ΣΥΡΙΖΑ ήταν 86% και 7%. Επίσης τότε εκφράζονταν θετικά υπέρ της κυβέρνησης το 83% των αγροτών, το 67% των ελεύθερων επαγγελματιών, ενώ το μικρότερο ποσοστό, 61%, προερχόταν από τις τάξεις αυτοαπασχολούμενων επιστημόνων.

Να κάνω τη ρητορική ερώτηση πού βρίσκονται αυτά τα ποσοστά σήμερα; Είναι ηλίου φαεινότερον, μας απαντά η τωρινή δημοσκόπηση που αποτυπώνει με αποθαρρυντικό τρόπο την αρνητική άποψη που έχει για τον ΣΥΡΙΖΑ και την κυβέρνηση ένα πλειοψηφικό ποσοστό των συμπολιτών μας. Μάλιστα στην ίδια έρευνα το 58% ζητά αλλαγή στη σύνθεση της κυβέρνησης, ενώ το 78% τάσσεται κατά των πρόωρων εκλογών. Τι έφταιξε, τι κάναμε λάθος ώστε από τον ενθουσιασμό και  την ελπίδα των πρώτων μηνών φτάσαμε στην τωρινή απογοήτευση; Και όλα αυτά μέσα σε ένα χρόνο, για να μην πω σε λίγους μήνες, αν μετρήσω από τον Σεπτέμβρη του '15.

Θα προσπαθήσω να εξηγήσω ποια είναι κατά τη γνώμη μου τα άιτια αυτής της φθίνουσας πορείας. Νομίζω ότι το κόμμα μας ηθελημένα ή αθέλητα καλλιέργησε ολέθριες αυταπάτες για το εφικτόν αφενός των κατά τα άλλα δίκαιων αιτημάτων και αφετέρου των προεκλογικών προγραμμάτων μας. Για τα παραπάνω βασιζόταν στο ευρωπαϊκό κεκτημένο και στις ευρωπαϊκές αξίες, με έναν τόσο αόριστο τρόπο όπου μπορούν να συνυπάρχουν και να συνδιαλέγονται αρμονικά, ισότιμα και δημοκρατικά ο λόγος του ΣΥΡΙΖΑ και του κόμματος του Όρμπαν, τα όνειρα της Μαρίν Λεπέν και των Ποδέμος, τα οικονομικά προγράμματα του δρα Σόιμπλε και του Βαρουφάκη. Όλα αυτά δίχως την παραμικρή έστω νύξη της πιθανότητας της σύγκρουσης και της ρήξης, για να μην πω βεβαιότητας, ούτως ώστε να υπάρχει μια αντίστοιχη προετοιμασία εναλλακτικής λύσης, αλλά και αντίστοιχης διαμόρφωσης του υποκειμενικού παράγοντα. Με ένα εντελώς χαζοχαρούμενο και ανιστόρητο τρόπο πείσαμε τον εαυτό μας και εκατομμύρια άλλους ότι, εξαιτίας του ευρωπαϊκού κεκτημένου και των δημοκρατικών αξιών που ποτέ δεν δύουν στην ήπειρό μας, η Μέρκελ, ο Ολάν, ο Ραχόι, ο Μπαρόζο, ο Ντάισεμπλουμ ούτε λίγο ούτε πολύ ήταν "καταδικασμένοι" να μας ακούσουν με κατανόηση, να μας χτυπήσουν στην πλάτη με ειλικρινή φιλικά αισθήματα και όλοι μαζί σαν μια αγαπημένη οικογένεια θα φτάναμε στον πολυπόθητο, δίκαιο, έντιμο και επωφελή συμβιβασμό για όλους. Μια γραμμική πορεία για την οποία το μόνο που χρειαζόταν ήταν η επίκληση από μέρους μας ότι ήμασταν δημοκρατικά εκλεγμένοι με μία διαφορετική εντολή από τις προηγούμενες κυβερνήσεις και περιμένουμε από αυτούς να σεβαστούν τις δημοκρατικές αξίες της Γηραιάς Ηπέιρου.

Βέβαια τώρα, με πολύ πικρό τρόπο, μάθαμε σε ποιο βαθμό ισχύουν οι αυταπάτες μας. Πολυάριθμοι παλαιοί και νυν σύντροφοι, που δεν είχαν καμία σχέση με την εξουσία και ούτε τους ενδιέφερε ποτέ η απομύζηση της κρατικής αγελάδας, ήθελαν να πιστεύουν ότι όντως υπάρχει τρόπος -αυτός που πρότεινε η ηγεσία-, για να ανατραπεί η καταστροφική πορεία της πατρίδας μας την τελευταία πενταετία. Πείστηκαν δηλαδή ότι, εφόσον αυτοί βροντοφωνάξουν το ΜΕΓΑΛΟ ΟΧΙ, εκεί όπου φυσικά οι προηγούμενοι έλεγαν το ΜΕΓΑΛΟ ΝΑΙ σε ό,τι μας ζητούσαν οι δανειστές, η Καρχηδόνα θα έπεφτε. Καταλύθηκε -με τις καλύτερες προθέσεις- η πρότερη εμπειρία από άλλες χώρες για το τι σημαίνουν μνημόνια με το Δ.Ν.Τ., αγνοήθηκε η εθελοδουλεία του πολιτικού προσωπικού των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων και των ευρωπαϊκών θεσμών απέναντι στο τραπεζικό κεφάλαιο (εθνικό ή υπερεθνικό), υποτιμήσαμε τη συρρίκνωση της δημοκρατίας στη σημερινή Ευρώπη, κάτι καθόλου άγνωστο στη μακραίωνη ιστορία της ηπείρου. Με όρους αθλητικούς μπορούμε να ισχυριστούμε ότι η κατασκοπεία του αντιπάλου  ήταν σκέτη καταστροφή, μας οδήγησε σε λάθος συμπεράσματα, λανθασμένες ιδέες και τακτική.

Σε όλα αυτά πρέπει να προσθέσουμε ότι το συγκινησιακά φορτισμένο "πρώτη φορά αριστερά", με όλη αυτή την αίσθηση ιστορικής δικαίωσης που περιείχε, βοήθησε ακόμη περισσότερο να συσκοτιστεί η εικόνα και να αμβλυνθούν σημαντικά τα κριτήριά μας. Τώρα πλέον αποδείχτηκε αυταπάτη η βεβαιότητα ότι, αν έχεις το δίκιο με το μέρος σου, έχεις αποσπάσει τη λαϊκή εντολή και στηρίζεσαι σε θεσμούς που στην πράξη όμως θυμίζουν λάστιχο, τότε η φύση όλη θα συνωμοτήσει υπέρ σου. Τι πρέπει να κάνουμε; Υπάρχουν τα περιθώρια για αλλαγή πορείας; Είναι σωστό να καθοδηγούμαστε από χρεοκοπημένες αντιλήψεις;

Ο ΣΥΡΙΖΑ, αν και με λανθασμένη στοχοθεσία και τακτική, ήταν το γνήσιο παιδί μιας γενικότερης αμφισβήτησης του νεοφιλελεύθερου οικονομικού μοντέλου διαχείρισης και επίλυσης των υπαρκτών κατά τα άλλα μεγάλων οικονομικών προβλημάτων μας. Από την άλλη μεριά, ο υπερεθνικός και ασύδοτος χρηματοπιστωτικός τομέας, τα γραφειοκρατικά και μη εκλεγμένα κέντρα εξουσίας ασκούν ασφυκτικό έλεγχο και απίστευτες πιέσεις σε κυβερνήσεις και ιδιαίτερα όταν αυτές είναι αποσυνάγωγες. Ακόμη και σήμερα αυτή η κυβέρνηση που συμβιβάστηκε, που αθέτησε το μεγαλύτερο μέρος των προεκλογικών της υποσχέσεων, που έφερε νέο μνημόνιο και εξάντλησε πολύ γρήγορα το πολιτικό της κεφάλαιο, εξακολουθεί να εμπνέει ανασφάλεια στους "εταίρους" μας, που την εκλαμβάνουν σαν ασύμμετρη απειλή. Υπό αυτή την έννοια, η υπεράσπισή της είναι αναγκαία, παρά την κριτική που μπορεί να ασκεί κάποιος για τις παραλείψεις, τα λάθη και τις εμμονικές παρωχημένες αντιλήψεις της για τη φύση της τωρινής Ε.Ε. και για τις επιδιώξεις των κυρίαρχων κρατών-ελίτ στο εσωτερικό της.

Ο ΣΥΡΙΖΑ παραμένει το μόνο πολιτικό σχήμα, που μπορεί αναστοχαζόμενο να επεξεργαστεί νέα προγράμματα, νέες κατευθύνσεις, και να εμπνεύσει ελπίδα. Δεν μπορεί η Ριζοσπαστική Αριστερά να υποκύπτει σε μονόδρομους, να αποδέχεται στο όνομα ενός κίβδηλου ρεαλισμού το νεοφιλελεύθερο ευαγγέλιο και να επιτρέπει σε όλο το σάπιο, διεφθαρμένο και παλιό πολιτικό σύστημα να επανακάμπτει. Ας έχουμε υπόψη μας ότι αυτή τη φορά η νεοφιλελεύθερη δεξιά θα είναι αμείλικτη και αδίστακτη στην επιβολή των πιο ακραίων αντιλαϊκών μέτρων. Άλλωστε η σχετική τεχνογνωσία είναι στο πολιτικό της DNA και στην ιστορική διαδρομή της.
Εν κατακλείδι είναι απαραίτητο να αρθρώσουμε ένα εναλλακτικό πολιτικό οδικό χάρτη για την Ελλάδα, την Ευρώπη και τις σχέσεις μεταξύ τους, που να είναι ικανός να εμπνεύσει, να συσπειρώσει και να οδηγήσει στη λύση του Γόρδιου Δεσμού που σήμερα βρισκόμαστε. Κλείνω αυτό το άρθρο με τους στίχους του Άρη Αλεξάνδρου από το ποίημα "Φρόντισε":

Φρόντισε οι στίχοι σου να σπονδυλωθούν
με τις αρθρώσεις των σκληρών των συγκεκριμένων λέξεων.
Πάσχισε να 'ναι προεκτάσεις της πραγματικότητας
όπως κάθε δάχτυλο είναι μια προέκταση στο δεξί του χέρι.
Έτσι μονάχα θα μπορέσουν σαν την παλάμη του γιατρού
να συνεφέρουν με χαστούκια
όσους λιποθύμησαν
μπροστά στο άδειο πρόσωπό τους.

Σας ασπάζομαι,                                                                                                                                                                                                         Πάνος Σταθόπουλος
* "Έτσι παρέρχεται η δόξα του κόσμου"