Συνέδριο και δημοκρατία στον ΣΥΡΙΖΑ

Πριν μπω στην ουσία του ζητήματος καλό θα ήταν, νομίζω, να παραθέσω εν συντομία κάποια γεγονότα που έχουν σχέση με το συνέδριο, από την πρώτη στιγμή που αυτό άρχισε να απασχολεί τις οργανώσεις του ΣΥΡΙΖΑ. Στις 13/7/2015 συμφωνήθηκε με τους δανειστές νέο μνημόνιο. Το νέο αυτό μνημόνιο ερχόταν σε αντίθεση με την πλειοψηφική απόφαση του δημοψηφίσματος, καθώς και με την πολιτική απόφαση του τελευταίου συνεδρίου του κόμματος, τον Ιούλιο του 2013, σε ένα σημείο της οποίας αναφέρεται: "Ακυρώνουμε τα μνημόνια και τους εφαρμοστικούς νόμους. Εφαρμόζουμε ένα πρόγραμμα οικονομικής, κοινωνικής ανόρθωσης, παραγωγικής και οικολογικής ανασυγκρότησης". Τον Ιούλιο, λοιπόν, έγινε ένας πολιτικός σεισμός στο κόμμα, με φυσικό επακόλουθο τις ρωγμές στις γραμμές του. 

Τότε, μετά τη σύγκληση της Κ.Ε., αποφασίστηκε έκτακτο συνέδριο του κόμματος κατά τον Σεπτέμβριο του 2015. Επρόκειτο σε αυτό να συζητηθούν όλα όσα συνέβησαν από τον Γενάρη μέχρι την υπογραφή του μνημονίου και προφανώς θα ακολουθούσε διαβούλευση για να καθοριστεί ένας νέος χάρτης πορείας και η χώρα θα οδηγείτο σε εκλογές. Λίγο μέρες μετά η ηγετική ομάδα (γιατί περί αυτού πρόκειται) αποφασίζει εκλογές αιφνιδιάζοντας τους πάντες. Το συνέδριο, τακτικό αυτή τη φορά, αναβάλλεται και μετατίθεται με διαρροές άνωθεν για τους πρώτους μήνες του '16. Αξίζει εδώ να μνημονευτεί η παραίτηση του γραμματέα της Κ.Ε., εξαιτίας αυτής της αυθαίρετης απόφασης της ηγετικής ομάδας, χωρίς καμιά ουσιαστική εσωκομματική διαδικασία, έστω και προσχηματική.

Οι μήνες περνούν, οι διαπραγματεύσεις για το κλείσιμο της πρώτης αξιολόγησης μαίνονται εν μέσω όξυνσης της προσφυγικής κρίσης, που μας βρίσκει ανέτοιμους και πίσω από τις δεσμεύσεις μας, κάτι που οι φιλεύσπλαγχνοι δανειστές εκμεταλλεύονται δεόντως για να κρύψουν τις δικές τους πομπές. Φυσικά ούτε λόγος για συνέδριο. Κάποια στιγμή, κατά τον Μάρτιο του '16, ορίζεται η 18η Μαΐου ως ημέρα έναρξης του συνεδρίου, με την υπόσχεση ότι όπου να 'ναι κυκλοφορούν οι θέσεις της Κ.Ε. Πάλι τίποτε προς αυτή την κατεύθυνση δεν κινείται, με τη διαφορά ότι τώρα γίνεται επίκληση της επιτακτικότητας των διαπραγματεύσεων, της οξύτητας του προσφυγικού προβλήματος με τη ρητορική ερώτηση-διαπίστωση: "Το βρίσκεις σωστό, σύντροφε, να κάνουμε τώρα εμείς συνέδριο; Άσε να τελειώσει η αξιολόγηση και να το κάνουμε με ηρεμία". Και η τελική επωδός: "Άλλωστε πρέπει να υπάρχει κάποιο αποτέλεσμα-αφήγημα, που θα μας επιτρέψει να πάρουμε τις πρέπουσες αποφάσεις για το μέλλον". Σημειωτέον ότι  αυτές οι αποφάσεις παίρνονται ερήμην της Κ.Ε.

 Και φτάνουμε στο σήμερα, όπου για άλλη μια φορά ορίζεται ημερομηνία συνεδρίου, με πιθανότερο το τετραήμερο 29/9-2/10, όπως ο ίδιος ο γραμματέας της Κ.Ε. δήλωσε. Μάλιστα είπε ότι η έγκριση των θέσεων της Κ.Ε. θα γίνει μάλλον το τριήμερο του Αγίου Πνεύματος. Και εδώ τελειώνει η χρονολογική παράθεση των οδοσήμων της πορείας προς το συνέδριο. 

Και τώρα αρχίζουν τα αναπόφευκτα συμπεράσματα. Από την εμπειρία μου, ως μέλος οργάνωσης του ΣΥΡΙΖΑ, σε όλη αυτή τη γεμάτη ελπίδες και απογοητεύσεις χρονική περίοδο, όπου τα συναισθήματα μπαινόβγαιναν από τον φούρνο στην κατάψυξη, ένα στοιχείο παρέμεινε αναλλοίωτο. Η πλήρης απουσία της οργάνωσης από κάποια διαδικασία ενημέρωσης πριν παρθεί κάποια απόφαση ή θέση στην τρέχουσα πολιτική σκηνή. Η πλήρης έλλειψη κάποιου μηχανισμού μέσω του οποίου η οργάνωση θα μπορούσε να τοποθετηθεί εγκαίρως σε διάφορα θέματα, όπως αλλαγή πολιτικών θέσεων, αλλαγή προεκλογικών δεσμεύσεων-υποσχέσεων στο πλαίσιο της διαπραγμάτευσης, και γενικά να αισθάνονται τα μέλη ότι συμμετέχουν με λειτουργίες αμεσοδημοκρατικές σε κάποιες αποφάσεις. Δεν είμαι παράλογος και καταλαβαίνω ότι αρκετές φορές αυτό δεν είναι εφικτό εξαιτίας αντικειμενικών δυσκολιών, αλλά ούτε μία φορά; Και καλά οι οργανώσεις μελών, αλλά αυτή η έρμη η Κ.Ε. πού συμμετείχε; Έγιναν πράγματα και θάματα τα οποία ετίθεντο εκ των υστέρων στις οργανώσεις και στην Κ.Ε., αλλά μόνο προς έγκριση. Στις συνελεύσεις, μετά την ενημέρωση που γινόταν συνήθως από μέλος της Κ.Ε., δινόταν η ευκαιρία στα μέλη να θέσουν ερωτήσεις και να κάνουν τοποθετήσεις και εκεί εξαντλείτο η δημοκρατία στις τάξεις μας. Αρκετές φορές είχα καταλάβει ότι ο σ. κεντρικοεπιτροπάριος βρισκόταν στην ίδια σύγχυση και μοιραζόταν τις ίδιες απορίες με τα μέλη. 

Προς επίρρωση των προηγουμένων, πριν από κανένα μήνα ο αρμόδιος υπουργός ανακοινώνει ότι ετοιμάζει κάποιο σχέδιο εκλογικού νόμου, βασισμένο σε ένα αναλογικότερο σύστημα του υπάρχοντος, αλλά όχι απλή αναλογική. Αντίδραση είτε από την κυβέρνηση είτε από το κόμμα καμία. Αν εξαιρέσουμε κάτι που ψέλλισε η κυβερνητική εκπρόσωπος περί προσωπικών απόψεων, άκρα του τάφου σιωπή. Ερωτώ λοιπόν εγώ ο αφελής: Αν για μια τέτοια σοβαρή αλλαγή πάγιας θέσης του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και όλης της Αριστεράς, δεν μας ζητηθεί η γνώμη -και βεβαίως στο συγκεκριμένο θέμα κανένας δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι συντρέχει οποιοσδήποτε λόγος χρονικής πίεσης ή περιορισμού-, πότε θα μας ζητηθεί; 

Έχουμε καταλάβει τη σημασία του σεβασμού των δημοκρατικών διαδικασιών στο εσωτερικό του κόμματος; Έχουμε συνειδητοποιήσει και από τα διδάγματα της Ιστορίας ότι η έλλειψή της οδηγεί σε φαινόμενα αρχηγισμού και προσωπολατρίας; Έχουμε καταλάβει ότι νομοτελειακά οδηγούνται οι οργανώσεις σε μαρασμό, όταν περιορίζονται σε αφισοκολλήσεις, σε διανομή προπαγανδιστικού υλικού και σε άλλες ανάλογες δραστηριότητες, και όταν στερούνται τη βαθιά δημοκρατική λειτουργία της αμφίδρομης διαβούλευσης και απόφασης, όπου αυτό είναι εφικτό; Θα μπορούσα να προσθέσω πολλά άλλα, όπως π.χ. πότε ήρθε στις οργανώσεις ένα κείμενο, όπου με ειλικρινή αυτοκριτική διάθεση προσπαθούσε η ηγετική ομάδα -αποκλειστικά υπεύθυνη για όλες τις αποφάσεις καλές ή κακές- να κάνει έναν απολογισμό; Ποτέ! Θα γίνει τώρα στο συνέδριο ή θα προβάλει μόνο την αλλαγή σελίδας που κατάφερε δίχως, όπως ισχυρίζεται, να πάει πίσω από τις κόκκινες γραμμές της; Και για όλα τα άλλα "ας πάν' στην ευχή τα παλιά", όπως λέει το τραγούδι; Η απάντηση βέβαια είναι ας γίνει πρώτα το συνέδριο, γιατί μην ξεχνάμε ότι υπάρχει και η 2η αξιολόγηση...

Τελειώνοντας, θέλω να δηλώσω κάτι για να το σώσω. Από ό,τι ξέρω οι αποφάσεις του προηγούμενου ιδρυτικού συνεδρίου του ΣΥΡΙΖΑ παραμένουν σε ισχύ, γιατί κανένα κομματικό όργανο ανάλογου κύρους δεν τις έχει απορρίψει ή αλλάξει. Και εγώ, σύντροφοι και φίλοι, σε αυτές εμμένω και αυτές υποστηρίζω. Όσα περιμένω από το συγκεκριμένο συνέδριο συνοψίζονται στα εξής: λογοδοσία-ανάληψη ευθυνών και άνοιγμα της συζήτησης για μια διαφορετική πορεία, από αυτή που εκόντες άκοντες ακολουθούμε...

Σας ασπάζομαι,

Πάνος Σταθόπουλος