Της δικαιοσύνης, Ήλιε νοητέ...

Στην περίπτωση της δικαιοσύνης δεν υπάρχει μυρσίνη ούτε δοξαστικά, όπως λένε οι στίχοι του Ελύτη, και τώρα που το καλοσκέφτομαι ο ήλιος είναι αδύναμος και θαμπός, τελείως αναντίστοιχος με τις ανάγκες των ανθρώπων και με την ικανοποίηση του περί δικαίου αισθήματος. Οπότε είναι κομματάκι δύσκολο και να την εννοήσεις τη δικαιοσύνη. Είμαι βέβαιος ότι όλοι μας έχουμε μπλεχτεί ηθελημένα ή αθέλητα με τη δικαιοσύνη και έχουμε ταξιδέψει επιβάτες στη γαλέρα της. Έχω κι εγώ το μερίδιό μου στη διαδικασία της απονομής δικαιοσύνης και η εμπειρία μου συνοψίζεται στο κοινότοπο: "Ου μπλέξεις!" Επί τροχάδην λοιπόν, κάποιος δύστυχος ναρκομανής αποπειράθηκε να διαρρήξει το αυτοκίνητό μας -ψάχνοντας ποιος ξέρει τι- και έγινε αντιληπτός από τον φρουρό της παρακείμενης πρεσβείας (ούτε 50 μ. μακριά). Ακολούθησε η επ' αυτοφόρω σύλληψή του, και μετά από περίπου ένα χρόνο κληθήκαμε στο δικαστήριο για τη δίκη. Εκτός από εμάς, που βαφτιστήκαμε μάρτυρες κατηγορίας, αν και δεν είχαμε τίποτα να εισφέρουμε που να προσομοιάζει με μαρτυρία, δεν υπήρχε κανένας. Ούτε ο κατηγορούμενος, ούτε ο φρουρός της πρεσβείας -μοναδικός αυτόπτης μάρτυρας-, ούτε αστυνομικοί τελος πάντων του Α.Τ., όπου οδηγήθηκε μετά τη σύλληψή του και φυσικά ούτε δικηγόρος από την πλευρά του. Η υπόθεση αναβλήθηκε για να εκδικαστεί την επομένη χρονιά, αλλά οι συνθήκες ήταν ακριβώς πανομοιότυπες... Την τέταρτη φορά παρακαλέσαμε το δικαστήριο να απαλλάξει τη γυναίκα μου από το βάσανο να πηγαίνει από το πρωί και να φεύγει άπρακτη με τη μισή μέρα χαμένη, δεδομένου ότι εκτός από την κυριότητα του αυτοκινήτου δεν είχε να καταθέσει τίποτ' άλλο. Η απάντηση ήταν ένα μεγαλοπρεπέστατο όχι, συνοδευόμενο με την απειλή ότι θα της επιβληθεί πρόστιμο, αν την επόμενη φορά δεν παρουσιαστεί. Τόσο καλά! Φίλοι, η ιστορία των συνεχών αναβολών με μόνιμη παρουσία από τη μεριά μας και μόνιμη απουσία όλων των άλλων παραγόντων της δίκης συνεχίστηκε για οκτώ -καλά διαβάσατε- συναπτά έτη. Ευτυχώς την όγδοη (!) φορά που η γυναίκα μου παρουσιάστηκε στο δικαστήριο, έτυχε να προεδρεύει ένας άνθρωπος με κατανόηση και την απάλλαξε από κάθε παρουσία στο μέλλον. 

Περιπτώσεις όπως η δική μου που σας παρέθεσα και χιλιάδες άλλες, κατά τις οποίες η απονομή δικαιοσύνης σέρνεται σε ανυπολόγιστο βάθος χρόνου και γλιστρά και χάνεται σε διάφορες "νόμιμες" ρωγμές του δικαιϊκού μας συστήματος, ουσιαστικά ισοδυναμεί με μη απονομή δικαιοσύνης. Ο ήλιος της, για να επανέλθω στους στίχους του Ελύτη, δεν σηκώνεται στο στερέωμα. Περιπτώσεις -πάμπολες και προκλητικές-, όπου οι ισχυροί οικονομικά, πολιτικά, κοινωνικά όταν βρίσκονται αντιμέτωποι με τη δικαιοσύνη σχεδόν πάντοτε έχουν ευμενή αντιμετώπιση, για να το θέσω ευγενικά, ενώ κάποιοι άλλοι των οποίων το κατηγορητήριο ή τα αποδεικτικά στοιχεία δεν αντέχουν στη σύγκριση με τους ισχυρούς αντιμετωπίζουν βαριές ποινές και στη πλάτη τους επάνω εξαντλείται όλη η αυστηρότητα του νόμου. Τρανό παράδειγμα η επιβληθείσα ποινή προ ημερών στην πανεπιστημιακό Ηριάννα Β. Λ., η οποία καταδικάστηκε σε κάθειρξη 13 ετών δίχως καμιά αναγνώριση ελαφρυντικού και χωρίς αναστολή! Αν θέλετε διαβάστε εδώ: www.efsyn.gr/arthro/13-hronia-poini-apo-mia-kataskeyasmeni-ypothesi Ενώ ο κ. Χαρδούβελης, που επικαλέστηκε άγνοια του νόμου, αθωώθηκε πανηγυρικά. Περισσότερα εδώ: thefaq.gr/apofasi-odigos-gia-to-xeplyma-mitsotaki-marevas-gia-ta-ellipi-pothen-esches-ke-to-voltero-i-athoosi-chardouveli-gia-ta-xechasmena-pothen-esches/ Στη Χαλκιδική, το τριμελές πλημμελιοδικείο καταδίκασε 77χρονο που είχε πάρει μέρος στις κινητοποιήσεις εκεί για τις Σκουριές, σε έναν χρόνο φυλάκιση με τριετή αναστολή για αντίσταση κατά της Αρχής! Σημαντική λεπτομέρεια, ο συγκεκριμένος έχει αναπηρία στο ένα πόδι και, επειδή δεν μπορεί να τρέξει, ήταν ο μόνος που συνελλήφθη, αφού πρώτα ξυλοκοπήθηκε αγρίως από τους πραίτωρες, με αποτέλεσμα να νοσηλευτεί στο νοσοκομείο για μία εβδομάδα. Και δαρμένος και καταδικασμένος. Περισσότερα εδώ: www.alfavita.gr/arthron/koinonia/exorgistiki-katadiki-toy-77hronoy-agonisti-poy-xylofortosan-ta-mat. Και πολλές άλλες αντίστοιχες περιπτώσεις "ων ουκ έστιν αριθμός". 

Φίλοι μου, νομίζω ότι δεν υπάρχει τίποτα πιο αποθαρρυντικό από την ανυπαρξία ή την ανισότητα στην απονομή της δικαιοσύνης. Είναι κάτι που σε συνθλίβει και σε οδηγεί στα τάρταρα της απόγνωσης και της κατάθλιψης ή τρέφει ανεξέλεγκτες πυρκαγιές μίσους και εκδικητικότητας. Μέσα σ' όλα αυτά τα τοξικά προσθέστε και κάτι ακατανόητες -το μετριοπαθέστερον- νομοθετικές πρωτοβουλίες της κυβέρνησης, όπως π.χ. την άρση του απορρήτου στους δικηγόρους, την προσθήκη κάποιων άρθων που "εμπλουτίζουν" επί το αυταρχικότερον το αντιτρομοκρατικό νομικό οπλοστάσιο (άρθρα 187 & 187Α), που ευτυχώς κατόπιν αντιδράσεων αποσύρθηκαν, που σε κάνουν να αναρωτιέσαι...  

Πολύ δικός μου φίλος, εξαιρετικός και έμπειρος δικηγόρος, στις συζητήσεις που κατά καιρούς κάνουμε σχετικά με την απονομή δικαιοσύνης στην πατρίδα μας, μου έχει πει ότι χρειάζεται, κατά μέσον όρο, μια υπόθεση για να τελεσιδικήσει -κρατηθείτε- 1.580 ημέρες! Μου έχει διηγηθεί επίσης για προέδρους δικαστηρίων που χρειάζονται τρία χρόνια για να εκδώσουν απόφαση, για δικαστές που με περισσή αυθαιρεσία περιορίζουν απολογίες και μαρτυρικές καταθέσεις, κι άλλα ωραία προς δόξαν της δικαιοσύνης πάντοτε. Χαρακτηριστικά, μου είπε ότι αν επρόκειτο να καταγράψει εν είδει Μαύρης Βίβλου ό,τι έχει ο ίδιος συναντήσει στη μακροχρόνια καριέρα του, από εδώ και πέρα δεν θα μπορούσε να ασχοληθεί με τίποτ' άλλο! Ακολουθεί το κείμενο του φίλου μου που, επειδή δεν έχει τίτλο, αντ' αυτού βάζω μια φωτογραφία:

Καθημερινά πληθαίνουν τα περιστατικά, που επιβεβαιώνουν ότι ο -άμποτε νευραλγικός, κοινωνικός- πυλώνας της δικαιοσύνης έχει με ταχείς ρυθμούς εισέλθει σε φάση κανονικής μετάλλαξης. Δεν αποτελεί είδηση βέβαια ότι το υψίστης σημασίας έργο της απονομής του δικαίου αργεί. Το γνωρίζουν πολύ καλά όσοι έχουν σχέση με τον χώρο, περιστασιακή ή μη. Αλλά ο ρυθμός της αργίας είναι πια φανερό ότι επεκτείνεται και -το χειρότερο- εμπεδώνεται. Ομως, δεν είναι ζήτημα ρομαντικής προσέγγισης η ελέω πτώχευσης υποταγή των δικονομικών λειτουργιών σε (ψευτο)λογιστικούς κανόνες. Είναι καίριο ζήτημα της Δημοκρατίας η καταπολέμηση της διεκπεραιωτικής υπερπαραγωγής του δικαστηριακού θεαθήναι, από πολυμελή θίασο χιλιάδων (ανύποπτων ή υποψιασμένων) διάδικων, δικηγόρων, δικαστών, εισαγγελέων και υπαλλήλων. Που για τους τύπους τρέχουν, πέρα δώθε, σαν εργοστασιακοί σταχανοβίτες, εγλωβισμένοι σε στροβίλους διατάξεων, εγγράφων και προθεσμιών. Το ότι μεταμορφωνόμαστε σε λαχειοφόρο των απανταχού παραβατών, αποκτά τεράστια σημασία, ηθική και πρακτική, με τη χώρα οικονομικά κατεστραμμένη, εξαιτίας αναρίθμητων ατιμώρητων επιτήδειων και επίορκων. Τα κακώς κείμενα στο επονομαζόμενο και τελευταίο καταφύγιο των πολιτών, ουκ ολίγα, παρότι ο αναγκαίος, αυτονόητος εκσυγχρονισμός συνιστούσε επάρατη μνημονιακή υποχρέωση, που μας επέβαλλαν οι ξένοι δυνάστες, όσο εμείς ασχολούμασταν με το πως θα παρατείνουμε την "διασκέδαση" είτε δια των δανεικών είτε δια των εξυπηρετήσεων. Η γραφειοκρατία θηριώδης. Συνεχείς οι τροποποιήσεις των νόμων, περαιτέρω καταβύθιση των υποθέσεων, μετάθεση των προβλημάτων απ' τον έναν στον άλλον, τραγική έλλειψη υποδομών, συνεχείς αυθαιρεσίες ή λάθη λειτουργών, μη εκτέλεση των αποφάσεων (τη θέση της αναγκαστικής έχει πάρει η εθελοντική εκτέλεση), μεταμόρφωση των δικαστηρίων σε μηχανές είσπραξης - απόδοσης φόρων, τελών, ενσήμων και παραβόλων. Πίσω απ' την κουρτίνα του ταμείου, της μόνης παραμέτρου που λειτουργεί σαν καλοκουρδισμένο μοτέρ, βασιλεύουν, ως επί το πλείστον, η καθυστέρηση (στην πιο τρομακτική της έκδοση) και η πρωτότοκη της κόρη, η πασίγνωστη "αναποτελεσματικότητα", αφού το θηλυκό ουσιαστικό της υποθέσεως, η ταχύτητα, συνιστά αγνοούμενη έννοια στον ελλαδικό, δημόσιο πλανήτη - παρότι η σημασία της στον κοινωνικά σημαντικότατο αγώνα της προς τους πολίτες απονομής δικαιοσύνης είναι θεμελιώδης. Στον ποινικό τομέα η στροφή της αποστολής των δικών σε φορο-εισπρακτικό κακέκτυπο, έχει ξεπεράσει κάθε όριο, όπως οι καταδικασμένοι πληρώνουν τις ποινές τους ή (αν δεν μπορούν ή δεν θέλουν ή δεν προβλέπεται) μετ' ολίγον, πολύ ολίγον, απολύονται. Οι με συνεχείς (υποτίθεται έκτακτους) νόμους επαναλαμβανόμενες - άρα με χαρακτήρα μονιμότητας - παραγραφοποιήσεις, εξαγορές, αθρόες απολύσεις κρατουμένων, αν μη τι άλλο, κυοφορούν τερατογενέσεις. Δεν μπορεί να αποτιμώνται τα πάντα σε χρήμα, ούτε να αποφυλακίζονται σε ελάχιστο διάστημα εγκληματίες, που έχουν καταδικαστεί σε καθείρξεις για κακουργήματα, επειδή έχουνε φρακάρει οι φυλακές. Να επιλέγονται δηλαδή ανατριχιαστικές δήθεν λύσεις, που καταλύουν κάθε έννοια λογικής και δεν συναντώνται ούτε στα κράτη της υποσαχάριας ζώνης. Με την έλευση του 2017 υποδεχόμαστε και τις πρώτες, από συστάσεως κράτους, δικαστικές αποφάσεις στις τακτικές αγωγές των αστικών δικαστηρίων, χωρίς (!) ακροαματική διαδικασία. Για την αντιμετώπιση των αδιανόητων καθυστερήσεων, που μας κατέταξαν ελάχιστα πιό πάνω απ' το Αφγανιστάν, το Σουρινάμ και την εξωτική Γουινέα (κατά μέσο όρο 1580 μέρες για την περάτωση μιας υπόθεσης!) συνέλαβαν την ιδέα κάποιοι καλλιτέχνες, που προσέλαβε η τελευταία "καθηγεσία". Μία, ακόμη, θεσμική έκπτωση μπήκε σε εφαρμογή, παρά την αντίσταση του δικηγορικού κλάδου, για πρώτη φορά σε χώρα του πολιτισμένου κόσμου. Κι αν όχι ήδη, πολύ σύντομα θα δρέψουμε τους δηλητηριώδεις καρπούς των αλόγιστων αυτών πράξεων, που συνδιαμορφώνουν και επιβεβαιώνουν το πλαίσιο της βαθιάς υπανάπτυξης του τόπου. Ενώ, όπως βλέπουμε, συνεχώς ενισχύονται, δυστυχώς και υπό αριστερή (με ή χωρίς εισαγωγικά) διακυβέρνηση, οι παθογένειες της κοινωνίας μας, οι ελπίδες για βελτίωση συρρικνώνονται. Και δεν χρειάζεται να κοιτάξουμε σε κάποια κρυστάλλινη σφαίρα, για να μαντέψουμε που οφείλονται τα προβλήματα μας αλλά, κυρίως, προς τα που οδεύει η κατάσταση...